TÌM HIỂU TỔNG QUAN BỆNH MẠCH VÀNH
I. Bệnh mạch vành là gì?
Bệnh mạch vành, còn được gọi là bệnh động mạch vành, là tình trạng mà các động mạch vành bị tổn thương, giảm chức năng cung cấp lưu lượng oxy và dinh dưỡng đến cơ tim. Thiếu máu cơ tim có thể gây ra đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim và thậm chí là tử vong.
+ Biểu hiện lâm sàng: bệnh nhân thường đau nặng ngực trái, bệnh nhân hay mệt.
+ Hậu quả: thiếu máu cơ tim, suy tim, nhồi máu cơ tim cấp hay tối cấp,…
Các nguyên nhân chính phổ biến làm suy giảm chức năng của Động mạch vành
1. Mảng xơ vữa mạch vành: Là nguyên nhân thường hay gặp nhất. Mảng xơ vữa mạch vành hình thành từ cholesterol, triglyceride, canxi và các chất dễ lắng đọng khác trong máu, là nguyên nhân chính làm hẹp lòng động mạch vành. Mảng xơ vữa cứng cản trở sự lưu thông của máu qua mạch vành, gây ra tình trạng thiếu máu cơ tim.
Bệnh mạch vành gây ra do sự tích tụ mảng bám trong lòng động mạch
2. Loét thành mảng xơ vữa mạch vành: Mảng xơ vữa mềm, dễ vỡ, có thể gây ra sự hình thành cục máu đông thứ phát. Khi các cục máu đông di chuyển đến các vị trí hẹp, dễ gây tắc mạch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình tưới máu cơ tim.
3. Bóc tách động mạch vành: Bóc tách động mạch vành là tình trạng khi mạch vành tổn thương, tách vành giữa các lớp của thành mạch hay nơi xuất phát động mạch vành, làm rối loạn dòng chảy, máu lưu thông vào các vết rách thay vì tuân theo dòng chảy bình thường. Sự rối loạn lưu thông này làm giảm lượng máu đến cơ tim.
4. Rối loạn chức năng nội mạc: Có những rối loạn về chức năng nội mạc mạch vành có thể dẫn đến sự co bóp mạch vành. Điển hình là rối loạn nội mạc có thể làm giảm sự sản sinh hoặc tăng cường của các chất vasoactives, ảnh hưởng đến sự co bóp và mở rộng của động mạch vành.
5. Cầu cơ động mạch vành.
6. Tiểu đường: Là yếu tố thuận lợi bệnh động mạch vành lan tỏa.
7. Bất thường động mạch vành.
II. Cấu trúc động mạnh vành
Động mạch vành gồm:
Minh họa cấu tạo động mạch vành
Theo cấu trúc mà khả năng cung cấp máu của từng loại động mạch vành sẽ khác nhau:
– Động mạch vành phải cấp máu cho thất phải và 25 – 35% thất trái.
– Động mạch liên thất trước cấp máu cho 45 – 55% thất trái.
– Động mạch mũ cấp máu cho 15 – 25% thất trái.
Dẫn đến các biểu hiện lâm sàng và cấp cứu điều trị khi tắt nghẽn từng loại động mạch vành sẽ khác nhau.
III. Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh mạch vành
- Tuổi tác, giới tính.
- Tiền sử gia đình.
- Lối sống không lành mạnh.
- Chất béo (LDL, lipoprotein) cao.
- Huyết áp cao.
- Bệnh tiểu đường (đặc biệt type II).
IV. Triệu chứng bệnh mạch vành
Triệu chứng của bệnh mạch vành thường xuất hiện khi các động mạch trong tim bị hẹp hoặc bị tắc nghẽn, gây khó khăn trong việc cung cấp đủ lượng máu giàu oxy đến các cơ quan và các mô trong cơ thể. Những triệu chứng này có thể bao gồm:
- Đau thắt ngực: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh mạch vành. Đau thắt ngực thường xảy ra khi người bệnh hoạt động nặng hoặc trong tình trạng căng thẳng, và thường giảm khi bệnh nhân nghỉ ngơi.
- Đau lan toả: Đôi khi đau từ ngực có thể lan ra vai, cánh tay (đặc biệt là cánh tay trái), lưng, cổ họng hoặc hàm.
- Khó thở: Triệu chứng này tăng dần khi căng thẳng hoặc hoạt động gắng sức. Ngoài khó thở, người bệnh thường cảm thấy tay chân rã rời, mất năng lượng, không thể làm việc hay cử động.
- Mệt mỏi, chóng mặt: Bệnh nhân có cảm giác mệt mỏi, chóng mặt thường xuyên hoặc chỉ khi hoạt động gắng sức. Cảm giác mệt mỏi thường đi kèm với choáng váng, chóng mặt do tuần hoàn máu kém, máu nuôi lên não bị thiếu hụt gây ra.
- Rối loạn nhịp tim: Tình trạng rối loạn nhịp tim do bệnh mạch vành khá giống với cảm giác khi quá vui mừng hoặc lo lắng, người bệnh có thể nghe rõ tiếng tim đập mạnh và nhanh từng nhịp, cùng với đó là cảm giác run rẩy, bồn chồn, hồi hộp, đánh trống ngực.
Tác giả tổng hợp ./.
Tài liệu tham khảo:
American Heart Association. (2020). What is Coronary Artery Disease?
https://www.heart.org/en/health-topics/consumer-healthcare/what-is-cardiovascular-disease/coronary-artery-disease
Mayo Clinic. (2022). Coronary artery disease.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronary-artery-disease/symptoms-causes/syc-20350613